Италија планира изградба на контроверзниот Месински мост кон Сицилија, вреден 13,5 милијарди евра, кој според властите треба да има и цивилна и воена функција. Но јавноста и експертите се поделени: некои го сметаат за стратешки чекор, други – за „инструментализирана лага“.
Министерот за инфраструктура и сообраќај на Италија, Матео Салвини, изјави дека владината комисија задолжена за одобрување големи проекти ќе го потпише финалниот план за мостот до крајот на јули. Тоа значи дека деценискиот сон за мост кој ќе ја поврзе копнената Италија со островот Сицилија би можел конечно да стане реалност.
Сепак, одлуката да се финансира мостот делумно од буџетот за одбрана предизвика остра реакција. Вредноста на проектот е проценета на 13,5 милијарди евра, а бидејќи Италија лани издвојила само 1,49% од својот БДП за одбрана – што е под НАТО-целта од 2% – некои го гледаат мостот како обид да се покрие дефицитот преку инфраструктурен маневар.
Владина одбрана: „Мостот е и за тенкови“
Компанијата Stretto di Messina, која ја има концесијата за изградба и управување со мостот, за Politico изјави дека проектот отсекогаш бил дизајниран и за цивилна и за воена употреба. Тие тврдат дека:
- мостот ќе може да издржи тешки воени возила,
- ќе овозможи транспорт на војска и опрема преку железница,
- и дека е во согласност со Акцискиот план за воена мобилност на ЕУ, дел од Трансевропската транспортна мрежа (TEN-T).
Со други зборови, ако мостот биде класифициран како инфраструктура со двојна намена, Италија би можела дел од неговата цена да ја прикаже како дел од 1,5% БДП воените инвестиции, новоусвоена цел на НАТО за 2035 година.
Критики од внатрешноста: „Воениот наратив е лага“
Но, многумина не се убедени. Повеќе од 600 италијански професори, истражувачи и универзитетски кадри ѝ испратија писмо на премиерката Џорџа Мелони, обвинувајќи ја владата за манипулација:
„Сведоци сме на жестоко пренаменавање на проектот – од мост за цивилен товар и патници, тој одеднаш стана 'стратешка воена инфраструктура', наводно посакувана од Европа и НАТО. Тоа е инструментализирана лага.“
Во писмото се наведува и дека:
- војската не била вклучена во неговото проектирање,
- старите планови не предвидуваат воена функција,
- железничките мрежи во јужна Италија не се соодветни за транспорт на воена опрема – па е поразумно транспортот да продолжи преку море.
Стратегија или симулација?
И покрај сомнежите, Stretto di Messina инсистира дека мостот одговара на НАТО-стандардите:
- патната инфраструктура ќе овозможува сигурен транзит на најтешки воени возила,
- железничката линија ќе може да транспортира тешки конвои на рамни вагони.
Но, Симон Ван Хојмисен, истражувач од Кралскиот институт за одбрана во Брисел, предупредува:
„Не сум запознаен со ниедна проценка која го идентификува мостот кај Месинскиот Теснец како критична инфраструктура за НАТО или за безбедноста на ЕУ.“
Тој додава дека вложувањето може да биде смислено само доколку и други земји вложат во поврзани коридори – во спротивно, тоа нема вистински воен ефект.
Заклучок
Месинскиот мост се врати на политичката сцена со ново лице – градежен мегапроект претставен како дел од безбедносната стратегија на Италија и Европа. Дали станува збор за паметен маневар во корист на националните интереси, или за инфраструктурен фокус со „вештачки“ воен шминк? – останува да се покаже.
Едно е сигурно: мостот конечно се доближува до реализација – но дебатата околу неговата вистинска намена штотуку почнува.
