Трговска војна на повидок: Дали новите царини на Трамп ќе ја уништат трговијата меѓу ЕУ и САД вредна 4.4 милијарди евра дневно?

Тензиите меѓу САД и Европската Унија достигнуваат критична точка откако претседателот Доналд Трамп најави нови царини од дури 30% на европска стока, потег што може да го наруши целиот трансатлантски трговски систем. Според комесарот на ЕК за трговија Марош Шефчович, ваквите мерки може буквално да ја парализираат трговската размена меѓу двете страни.

Секојдневна размена во опасност

Трговијата меѓу САД и ЕУ достигнува вредност од околу 4.4 милијарди евра дневно, што ја прави една од најголемите економски врски во светот. Но, ако новите царини стапат на сила на 1 август, како што најави Трамп, целата оваа размена би можела да стане економски неодржлива.

– „Царините од 30% и повеќе би имале огромно влијание – продолжувањето на сегашното ниво на трговија ќе стане практично невозможно,“ – изјави Шефчович по средбата со министрите за трговија на ЕУ во Брисел.

Европа инсистира на договор до последна минута

И покрај сериозната закана, ЕУ не се откажува од дипломатијата. Шефчович истакна дека Унијата ќе го искористи секој момент до 1 август за да постигне компромис и да избегне директен економски судир со Вашингтон.

ЕУ смета дека царините од 30% се „апсолутно неприфатливи“, особено откако преговорите беа во напредна фаза и се разговараше за значително пониска стапка – од 10%.

ЕУ одложува контрамерки, но се подготвува за жесток одговор

Во обид да остави простор за договор, Европската Унија го одложи воведувањето на своите контрамерки од 21 милијарда евра, кои требаше да стапат на сила во понеделник. Но, во Брисел веќе се подготвува нов пакет мерки, кој би можел да опфати американски извоз вреден до 72 милијарди евра – деталите сè уште се тајни.

– „Не трошиме три месеци договарајќи 1700 царински линии за сè да пропадне поради едно писмо,“ – додаде Шефчович, откривајќи дека за најавата на Трамп дознал само неколку часа пред неа да биде објавена на платформата Truth Social.

Европа не сака конфликт, но нема да молчи

Иако европските земји се загрижени, не сакаат отворен судир. Данскиот министер за надворешни работи, Ларс Локке Расмусен, изјави дека трговска војна би била „фатална за двете страни“, но сепак „мора да се покаже сила“.

Францускиот претседател Емануел Макрон повика на брза акција, предлагајќи активирање на механизмот за контрамерки против принуда – нов закон кој овозможува санкции против земји што користат трговија како средство за политички притисок.

Германија и Италија – за мир, но со цврст став

Германскиот канцелар Фридрих Мерц предупреди дека новите американски царини ќе ја погодат особено германската индустрија, со потенцијал да намалат германскиот извоз во САД за над една милијарда евра месечно.

– „Ни треба прагматичен пристап, но мораме и да реагираме одлучно,“ – рече Мерц. Италија, исто така, повикува на избегнување на ескалација, но не исклучува поддршка на контрамерки.

Источна Европа стравува од геополитички последици

Земјите од Централна и Источна Европа се особено внимателни – се плашат дека трговска војна може да доведе до намалување на американската воена поддршка во регионот. Литовскиот министер Кештутис Будрис предупреди дека ЕУ мора да внимава на пошироки геоекономски ризици, како кризата со фентанилот, што Трамп ја користи како аргумент против Канада и Мексико, а индиректно и против ЕУ.

Велика Британија надвор од ЕУ – но не и надвор од последиците

Иако Британија веќе има билатерален договор со САД, не е имунизирана на последиците. Професорот по економија Метју Ален вели дека многу британски компании увезуваат компоненти од ЕУ и ги извезуваат во САД, што значи дека високите царини ќе ги погодат и нив, индиректно.

Заклучок: Трговската врска меѓу САД и ЕУ виси на конец. Со над 4.4 милијарди евра дневна размена, секој потег од двете страни може да има драматични економски последици. Иако има надеж за договор, 1 август се приближува, а со него и можната најголема трговска војна во последната деценија.