Три големи кинески технолошки гиганти – TikTok, AliExpress и WeChat – се најдоа во центарот на европски скандал со приватноста, откако австриската група за заштита на податоците „noyb“ поднесе официјални жалби против нив.
Според информациите на Ројтерс, noyb (None of Your Business) тврди дека овие компании не ги почитуваат основните права на корисниците според Законот за заштита на податоци на Европската Унија (GDPR), конкретно во делот кој се однесува на пристапот до личните информации.
Собираат сè, но не даваат ништо назад?
Иако многу технолошки компании – особено оние со седиште во ЕУ или САД – нудат јасен и едноставен начин за преземање на сопствените податоци, истото не може да се каже за дел од кинеските платформи.
„TikTok, AliExpress и WeChat обожаваат да собираат сè што можат за вас – но одбиваат да ви го дадат истото назад. Тоа е грубо кршење на законите на ЕУ“, изјави Клеанти Сардели, адвокатка за приватност во noyb.
Како функционира законот – и каде е прекршен?
Согласно член 15 од GDPR, секој граѓанин на Европската Унија има право да добие целосна копија од личните податоци што компаниите ги чуваат за него – вклучително и информации за тоа како, кога и зошто тие податоци се користат.
Во својата жалба, noyb наведува дека компаниите или нудат непотполни податоци, или пак процесот на поднесување барање е комплициран, нејасен и неусогласен со законот.
Глобални последици – и милијардски казни?
„noyb“ е добро позната организација во битката за дигитални права. Таа претходно поднесуваше тужби и жалби против Apple, Meta (Facebook, Instagram), Alphabet (Google) и други технолошки гиганти.
Овие постапки доведоа до истраги на европските регулатори и казни кои достигнуваа милијарди евра.
Во јануари 2025, групата поднесе слични жалби против шест кинески компании, барајќи:
- суспензија на пренос на лични податоци во Кина
- високи парични казни до 4% од нивниот глобален приход
Што следува сега?
Доколку регулаторните тела на ЕУ ги прифатат овие пријави, TikTok, AliExpress и WeChat би можеле да се соочат со сериозни последици, вклучувајќи:
- ограничувања за работа во ЕУ
- обврска за драстични промени во нивните системи за обработка на податоци
- потенцијално високи казни
Покрај тоа, случајот повторно го отвора прашањето: 👉 Дали навистина ги контролираме нашите податоци? Или тие некого го прават моќен, а нас – ранливи?
